Xa rồi thời hoàng kim của mai vàng Nha Trang

Trước đây Nha Trang nổi tiếng về mai vàng. Có hai khu vực hiện nay tuy không còn mai nở vàng vào mùa xuân nhưng vẫn còn lưu lại trong lòng những người lớn tuổi đã từng sống trên Xứ Trầm Hương, cảnh hoa mai nở đẹp trong mùa Xuân… Đó là đồi mai Trại Thủy và rừng mai Phước Hải.

Hòn Trại Thủy là một núi đất lẫn sỏi cùng những tảng đá hoa cương to lớn. Trên sườn núi những khóm mai cổ thụ mọc chen chúc giữa các tảng đá, cành lá sum suê. Khi xuân về hoa mai nở vàng cả núi. . Hết mùa hoa mai, lá mai đậm và láng bao phủ núi một màu xanh lặc lìa và anh ánh. Sang đông lá mai rụng hết, cảnh núi trở nên xanh xám, in những nét đen nhạt của những cành mai khúc khuỷu, những cội u nần của những khóm mai già rẳn rỏi. Cảnh sắc mùa nào cũng đẹp đẽ, nên thơ. Do đó núi còn có tên nữa là Hòang Mai Sơn.

Cách núi Hòang Mai sơn độ một cây số còn có một rừng mai có tên là rừng mai Phước Hải. Mùa xuân nơi đây hoa mai nở vàng khắp vùng. Hoa mai ở đây khác với hoa mai trên núi Hòang mai. Mai trên núi là một loại mai trộn lẫn giống mai núi với mai rừng. Cánh hoa mai có nhiều tầng, nhuỵ hoa phơn phớt đỏ lẫn với sắc vàng cố hữu của nhuỵ hoa mai vàng.

Hương mai nồng đượm nên hương mai từ núi cao thường bay thỏang khắp bầu trời Nha Trang. Trong đêm ba mươi Tễt, du khách đứng trên tháp Bà thường nghe thỏang trong gió mùi hương của nhang, trầm lẫn với hương nhẹ cả hương mai thoảng đến.

Rừng mai Phước Hải mọc thành từng đám, thuộc loại mai biển nên cánh hoa thường to lớn, chỉ có một tầng và hoa đơm đầy cả nhánh,cành. Hương hoa thỏang chớ không nồng. Tuy nhiên vì hoa nở kín cả rừng nên hương mai cũng theo gió lan xa như hoà cùng với hương mai rừng nơi Hòang Mai sơn.

Mai vàng Nha Trang
Mai vàng Nha Trang

Mai ở rừng mai Phước Hải hằng năm đều bị khách Nha Thành chặt về cắm bình đón Tết. Tuy nhiên rừng mai không bi tàn phá cho đến khi có cuộc di cư năm 1954 vùng Phước Hải được quy hoạch thành một khu phố có tên là khu phố mới thì các khóm mai được thay bằng các dãy nhà đơn sơ và thay đổi theo thời gian để hôm nay trở thành một khu phố khang trang.

Tham khảo: du lịch Nha Trang có gì hay

Mai trên núi Hoàng Mai sơn bị huỷ diệt trong cuộc chiến tranh giữa hai nhà Nguyễn Gia miêu và Nguyễn Tây sơn. Trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của phong trào Cần vương Khánh Hòa, Hòang Mai sơn lại bị chiến tranh huỷ hoại khi giặc Pháp tấn công nghĩa quân do Bình Tây đại tướng quân Trịnh Phong trấn đóng trên núi Hòang Mai. Giặc Pháp đã dùng thuốc súng đốt phá toàn thể cây cối trên núi.

Mai vàng đã tuyệt chủng từ đấy. Hiện nay, người dân Nha Trang mỗi khi đón Tết phải đến tận các thôn ngoại ô thành phố hoặc đến tận huyện Diên Khánh, Cam Lâm và các ven rừng để mua mai.

Nơi thôn xóm ngoại ô thành phố hiện nay vẫn còn những khóm mai cao tuổi được các nghệ nhân thích chơi hoa mai vun tưới chăm sóc, ngập tràn hoa mỗi lúc xuân về. Đó là các khóm hoa mai sống trong thôn xóm cùng với sự chăm sóc, được bón phân, tưới nước hằng ngày để khi xuân đến lại nở hoa vàng thằm cùng đón xuân với con người.

Xem thêm: Bánh canh bún cá Nha Trang

Ngày xưa mai mọc trên núi trong rừng, ven biến thành rừng, thành bãi. Ngày nay mai được chăm sóc trong vườn, trong chậu, được uốn nắn theo nhiều kiểu dáng hợp thời. Tuy nhiên có một nơi, còn một khóm mai có nguồn gốc của mai Hòang Mai sơn. Đó là khóm mai mọc trên một hải đảo cận kề dãy núi Cù Lao. Khóm mai này không biết mọc nơi hải đảo khi nào, chỉ được biết rằng khóm mai này được phát hiện từ năm 1960. Khi đó khóm mai này đã là một khóm lão mai.