Thực ra, đó là một loại ốc, với cái vò xù xì, thường sống ở vùng biển có san hô hóa thạch tên là cồi điếu. Để có những con ốc mỡ màng lên bàn, từ việc đánh bắt đến chế biến quả thật lắm công phu…
Cái tên của con ốc này phần nào nói nên hình dạng của nó. Theo người Nha Trang kể, ốc cồi điếu có cái vỏ bằng đá vôi (san hô hóa thạch), dài và tròn như một đoạn ống nước, một đầu kín, còn đầu kia chính là chú ốc cồi điếu ngọ ngậy. Hình dạng phần đầu cong cong tựa chiếc điếu, nên ngư dân gọi là cồi điếu.
Bắt được loại ốc này đúng là kỳ công, chúng thường sống ở vùng biển có san hô hóa thạch, muốn bắt, ngư dân phải lặn xuống vùng biển này sâu chừng 15-20 m. Người bắt ốc phải có kinh nghiệm, nhạy bén mới bắt đúng không thì lại “dính” phải ống nước… không nhân! Có con ốc nằm trơ vơ giữa đám san hô già, nhưng cũng có chú cứng đầu cứng cổ bám vào những hốc đá. Do đó, ngư dân phải dùng dao nhọn cậy đá, bê cả tảng lên bờ rồi mới lọc ra được con ốc này.
Một số thương lái hải sản miền Trung cho rằng những du khách người Nhật đã có công trọng dụng cồi điếu đầu tiên ở nước ta. Khoảng mười năm trước, khi đi tắm biển Nha Trang, họ đã thuê một số ngư dân bắt những con ốc “lạ lẫm” này lên, tự tay vắt chanh vào rồi chấm ít mù tạt ăn sống ngon lành. Trước đó, dân bản địa cũng biết giống ốc này nhưng họ xem thường nó và cũng không… dám ăn.
Khâu sơ chế của loại ốc này cũng lắm công phu, đầu tiên là “lôi” chú ốc cứng đầu trong cái vỏ bọc xù xì ra ngoài, khéo léo bóc đường chỉ đen ở sống lưng ốc mà theo người đầu bếp nói đó là “tim” hay “mật” của ốc ăn đắng, tanh. Tiếp đó, ốc được xẻ làm đôi, màu trắng ngà, rất hấp dẫn.
Có rất nhiều món ngon từ ốc cồi điếu: xào, hấp, nấu cháo, nhúng lẩu và ăn sống.
Cũng giống như hàu, ít người đủ dũng cảm để ăn sống. Nhưng với người sành ăn và thích sự tự nhiên thì ăn sống là cách cảm nhận tuyệt nhất vị ngon của món ăn. Ban đầu, khi nếm thử, có nhiều người nói ăn như con hàu nhưng giòn hơn, không quá tanh. Cách ăn sống cũng giống hàu, cần một 1 bát nước chanh làm chất xúc tác “chín” ốc, rồi chấm với mù tạt cay xộc mũi.
Hoặc ăn kiểu lẩu, nhúng trong loại nước sốt rất đặc biệt của Nha Trang gồm 4 loại rau: ngò gai, é, ngổ, rau răm, thêm thắt vai ba lá cam Thái xắt chỉ. Sau khi nhúng chừng 20 giâu, vớt ốc ra chấm với nước gừng cà được làm kỳ công, ăn kèm với vài ba lá mùi tươi, ăn sần sật rất thú vị.
Còn nếu muốn tự chế biến, bạn có thể vào một vài siêu thị, cũng có món ốc cồi điếu đông lạnh, tất nhiên, vị ngon cũng bị giảm đi đôi chút nhưng cũng làm cho ta đỡ thèm nếu trót một lần thưởng thức ở phố biển Nha Trang.